چرا روغن موتور بايد تعويض شود ؟
روغن از زمان شروع بكار موتور در معرض اكسيده شدن و تجزيه حرارتي قرار گرفته و روغن پايه آن آلوده شده و از كيفيت آن كاسته مي شود وهمچنين مواد افزودني استاندارد آن نظير مواد افزودني پاك كننده نيز، مصرف مي شوند . در اين حالت خاصيت روانكاري ، پاك كننده و جذب ذرات معلق و ناخالصي ها ، كاهش مي يابد .
آيا سياه شدن روغن موتور نشاندهنده زمان مناسب تعويض روغن است ؟
اين تصور كه سياه شدن روغن نشانه خراب شدن وعدم كيفيت آن مي باشد ، صحيح نمي باشد . اگر در دستگاه يا موتور خودرو روغن پس از مدتي تغيير رنگ ندهند و اصطلاحا" سياه نشود ، مي بايد در اسرع وقت آن را تعويض نمود زيرا ، سياه شدن شدن روغن به علت خاصيت پاك كنندگي دوده ناشي از احتراق و جذب ذرات معلق و ناخالصي روغن موتور مي باشد . در غير اين صورت ، ذرات ناخالصي و دوده بر روي قطعات متحرك موتور رسوب كرده و باعث جلوگيري از انتقال حرارت ، ساييدگي زودرس قطعات ، روغن سوزي ، كاهش راندمان و توان موتور مي شود .
عوامل موثر در مدت زمان كاركرد و تعويض روغن موتور :
- شرايط كاري موتور مانند : رانندگي با سرعت بالا، رانندگي با بار بيش از حد استاندارد در جاده هايي با شيب زياد ، در جا كاركردن زيا موتور در ترافيك هاي سنگين ، رانندگي با سرعت بالا در هواي سرد قبل از گرم شدن روغن موتور ، خاموش روشن نمودن موتور به دفعات زياد در هواي سرد و رانندگي در جاده هاي خاكي و گرد و غبار به مدت طولاني
- كيفيت احتراق موتور ( تنظيم به موقع موتور و رفع ايرادات برقي و سوخت رساني )
- كيفيت روغن موتور و سوخت مصرفي
- كيفيت فيلتر هاي هوا و روغن و تعويض به موقع آنها
نوع و كيفيت سوخت مصرفي چه تاثيري در تعويض روغن دارد ؟
سربي كه براي بهسوزي به بنزين اضافه مي شد ، پس از ورود به روغن موتور باعث اكسيده شدن سريعتر روغن و افت كيفيت روغن مي گرديد كه خوشبختانه در حال حاضر حذف شده است . بنزين با اكتان پايين به دليل ايجاد احتراق ناقص و اضافه نمودن دوده به روغن مي شود كه اين موضوع نيز با كاهش خاصيت روانكاري روغن مي شود . استفاده از بنزين هاي سوپر متناسب با تكنولوژي موتور ، اين مشكل را تا حدودي بر طرف مي كند .
آيا نوع روغن در مدت زمان تعويض آن ، موثر مي باشد؟
با پيشرفت تكنولوژي ساخت موتورها ، شرايط كاركرد موتور از لحاظ افزايش دور ، نسبت تراكم بالا ، دماي احتراق بيشتر ، فشار زيادتر به ياتاقانهاي ثابت و متحرك بيشتر شده است . لذا در اين راستا سازندگان روغن موتور را براين داشته است تا روغن هايي متناسب با تكنولوژي موتور ها يا زمان تعويض بيشتر توليد نمايند . امروزه با توجه به استاندارد هاي زيست محيطي ، تبخير و كاهش سطح روغن موتور محدود شده است و سرريز روغن به منظور تامين كسري روغن موتور كاهش يافته است .
از آنجا كه در بازار انواع روغن ها با درجات و كيفيتهاي مختلف موجود مي باشد ، پيشنهاد مي شود با رجوع به دستور العمل كارخانه سازنده خودرو ، نسبت به استفاده از روغن توصيه شده و تعويض به موقع آن با توجه به نكات بيان شده ، اقدام نماييد .
انتخاب روغن مناسب ، تضمين كننده عمر طولاني و راندمان بالاي موتور:
براي انتخاب يك روغن موتور خوب ، عوامل و پارامترهاي مختلفي بايد مدنظر قرار گيرد. يك روغن موتور مرغوب ،داراي گرانروي مناسب و ضريب اصطكاك بسيار پايين بوده و توانايي روانكاري بخش هاي مختلف و قطعات متحرك موتور را داراست . ضمناً روغن موتور علاوه بر سازگاري با تركيبات پليمري موجود ، بايد داراي اثرات بازدارندگي خوبي در مقابل زنگ زدگي ، خوردگي ،اكسيداسيون و سايش باشد.
وظايف روغن موتور به طور كلي شامل موارد زير مي باشد :
- كاهش اصطكاك قطعات متحرك موتور
- كاهش سايش قطعات موتور
- خنك نمودن قطعات داخلي موتور
- تميز نگهداشتن قطعات داخل موتور از دوده و تركيبات حاصل از تجزيه روغن و رسوبات بين قطعات
- آب بندي كامل بين سيلندر و پيستون
- محافظت قطعات موتور در مقابل خوردگي
- كاركرد بهينه قطعات متحرك موتور در دماهاي مختلف
پايه گرانروي روغن :
ويسكوزيته يا گرانروي ، مقاوت سيال در مقابل جاري شدن است . از لحاظ گرانروي ، روغن به دو بخش تقسيم مي شود .
- الف : روغن هاي تك درجه اي Mono Grade
- ب : روغن هاي چند درجه اي يا چهار فصل Multi Grade
امروزه استفاده از روغن هاي تك درجه اي مانند 30 يا 40 ، در موتورها توصيه نمي شود و روغن هاي چند درجه اي (چهار فصل ) ، كاربرد بيشتري دارند . اين روغن ها مطابق طبقه بندي SAE ( انجمن مهندسي خودرو ) ، به صورت زير تعريف مي شوند . 20 W 50 10 W 40 . عدد قبل از W نشاندهنده گرانروي روغن موتور در دماي پايين بوده و هرچه اين عدد كمتر باشد ، قابليت استفاده در دماي پايينتر را دارا است . عدد بعد از W ، نشاندهنده گرانروي در دماي بالا بوده و هرچه اين عدد بزرگتر باشد ، روغن در دماي بالاتر چسنده تر و سفت تر خواهد بود .
مهمترين و با اهميت ترين خاصيت روغن ، حضور آن ازلحظه استارت تا خاموش شدن موتور به صورت بي وقفه است . به نحوي كه با تمامي قطعات متحرك و ثابت درتماس باشد . لذا ويسكوزيته روغن بايستي به گونه اي انتخاب شود كه بهترين حالت روانكاري را در كمترين زمان ، ممكن سازد . ضمن اينكه خودرو در حالت سرد به راحتي استارت خودروده و بدين ترتيب عمر باتري و استارت طولاني تر شود .
مشخصات روغن :
انستيتو نفتي آمريكا APIبراي طبقه بندي روغن ها بر چسب كيفيت و فناوري ساخت آنها كد بندي خاصي ابداع نموده است . حرف اول ، معرف نوع موتور محل مصرف ( حرف C براي خودروهاي ديزلي و حرف S براي براي خودروهاي بنزيني )و حرف دوم ، نشاندهنده سطح كيفيت روغن خواهد بود . به اين مفهوم كه حرف A پايين ترين سطح كارايي را نشان مي دهد و با بالا رفتن حروف سطح كارايي نيز افزايش خواهد يافت . مانند SG , SJ , SL , SM ,… سطوح كارايي بالاتر ، نشان از ميزان افزودني هاي بيشتر در روغن بوده و در تست ازمايشگاهي و عملكردي ، شرايط حادتري را تحمل مي كنند . افزودني هاي مختلف ، مقاومت روغن را براي شرايط سخت حراري و فشار زياد موتور بهينه مي كنند .
روغن هاي توصيه شده توسط شركت هاي سازنده خودرو داراي خواص لازم بوده و نبايستي افزودني هاي متفرقه موجود در بازار را به آن اضافه نمود . زيرا موجب اختلال در عملكرد و خواصي كه از باتدا در روغن وجود دارد مي شوند .
نكات مهم :
- سياه نشده روغن در حين كاركرد ، نشانه مرغوبيت آن نيست بلكه به اين معناست كه روغن قابليت جذب ذرات اسيدي و ناخالصي را نداشته است.
- از تركيب چند روغن با يكديگر و مصرف همزمان آنهادرموتور خودداري نماييد .
برگرفته از سایت ایساکو
