ضدیخ سیالی است که از ترکیب یک سیال پایه با نام مونو اتیلن گلایکول و مواد افزودنی برای جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی و بهبود کیفیت ضدیخ تشکیل شده. در واقع وظیفه اصلی ضدیخ در موتور جلوگیری از خوردگی در موتور است و اولویت بعدی جلوگیری از یخ زدگی یا خوش آوردن موتور در فصول سرد و گرم سال است.

ضدیخ ها از نظر کیفی به دو دسته اصلی تقسیم می شوند:

1-      ضدیخ های با پایه معدنی : که عمده ترین نوع ضدیخ موجود در بازار و پر مصرف ترین آن است و زمان کارکردشان در موتور یک سال است.

2-      ضدیخ های پایه آلی: که به واسطه نوع مواد افزودنی مورد استفاده در آنها دارای طول عمر طولانی تری نسبت به ضدیخ های معدنی هستند . این ضدیخ ها زمان کارکردشان در موتور سه سال است.

یکی دیگر از مسایلی که مصرف کننده از آن آگاهی کافی ندارد ، چگونگی مصرف ضدیخ است. بهترین روش مصرف ضدیخ در موتور استفاده از مخلوط ضدیخ و آب با نسبت ۵۰٪ است.

نکته بسیار مهم: ضد یخ باید برای تمام فصول استفاده گردد

وظیفه اصلی ضدیخ جلوگیری از خوردگی و زنگ زدگی سیستم است و پیشگیری از یخ زدگی و جوش آوردن در درجه دوم اهمیت قرار دارد.

از آنجاییکه عموم مردم آگاهی کافی نسبت به مطلب بالا را ندارند ، همانند گذشته های دور ، ضدیخ را فقط در فصل سرد سال مورد استفاده قرار می دهند و پس از پایان این فصل اقدام به جایگزینی آن با آب خالص می کنند. این امر باعث می شود ، آب بدون مواد بازدارنده از خوردگی و زنگ زدگی موجود در ضدیخ، در خودرو به گردش درآید و باعث خوردگی سیستم شود.

از طرفی در ضدیخ ترکیباتی وجود دارد که از تشکیل رسوبات ناشی از املاح موجود در آب در داخل موتور و رادیات جلوگیری می کنند. استفاده از اب خالص باعث رسوب این مواد برروی محل های خورده شده در رادیات می شود و از نمایان شدن این نقاط جلوگیری می کند. پس از گذشت فصل گرم و ورود مجدد به فصل سرد ، مصرف کننده با تصور محافظت از خودرو و افزایش عمر آن اقدام به استفاده از ضدیخ می نماید.

با استفاده از محلول مناسب ضدیخ و آب، ضدیخ شروع به انجام وظیفه اولیه خود ، یعنی از بین بردن رسوبات از روی سطوح داخلی موتور و رادیات می نماید، در اثر این اتفاق محل های خورده شده که توسط رسوبات پوشیده شده بود بدون پوشش گردیده و دچار نشتی می شوند.

این پدیده باعث بروز دردسر های گوناگونی برای تعمیر و رفع مشکل در خودرو می شود، که اگر به موقع تشخیص داده نشود به علت کمبود آب، موتور جوش آورده و آسیب جدی می بیند، در حالی که تمام این اتفاق ها می توانست با استفاده مداوم از ضدیخ در سیستم خنک کننده خودرو رخ ندهد.

غلظت ضدیخ

بارها پیش می آید که یک مصرف کننده به یک سرویس کار مراجعه می کنند و درخواست می کنند که به دلیل نشتی رخ داده در خودرو مقداری ضدیخ در سیستم خنک کننده سرریز کنند درحالیکه سرویس کار از غلظت سیال موجود در سیستم هیچ اطلاعی ندارد. همچنین در یک شرکت حمل و نقل و یا عمرانی بارها پیش می آید که خودرویی دچار خرابی سیستم خنک کننده شده ویا در اثر ترکیدگی شلنگ آب و یا خرابی پمپ و یا تصادف، مقداری از سیال خنک کننده را از دست بدهد و برای یک چنین مجموعه ای سلامت خودروها نقش حیاتی در ادامه کار یک شرکت بازی می کند. از اینرو باید سیال خنک کننده با غلظت مناسب ضدیخ مجددا جایگزین گردد. در اینجا است که نیاز به ابزاری برای تعیین غلظت ضدیخ به شدت احساس می گردد. از اینرو برای حل این مشکل ابزاری طراحی شده که می تواند به راحتی غلظت ضدیخ ، آب باطری و حتی شیشه شور را با آن تعیین کرد. این ابزار که در واقع یک رفرکتومتر ویژه این کار است ، به راحتی این مشکل را حل می کند و وسیله ای است که به خوبی این نیاز را با هزینه پایین برای سرویسکاران، و شرکت های حمل و نقل و یا عمرانی برطرف می کند.

ضدیخ گازوئیل

در خودروهای دیزلی به دلیل ساختار ویژه سیستم سوخت رسانی، باید از سوختی استفاده شود که خاصیت روانکاری نیز داشته باشد، تا به دلیل فشار بالای انژکتور و سرعت زیاد سیال هنگام عبور از آن باعث فرسایش در انژکتور نگردد. از اینرو این سوخت که در خودروهای دیزلی استفاده می گردد، معمولا حاوی درصدی پارافین است . ولی وجود پارافین در گازوییل مشکلاتی را در فصل سرد سال بوجود می آورد.

به دلیل بالا بودن نقطه ریزش پارافین این ماده بطور ذاتی در دمای پایین بسته شده و از حالت مایع به جامد تغییر فاز می دهد. این پدیده در گازوییل باعث بسته شدن و یا به اصطلاح یخ ضدگی گازوییل در مخزن سوخت خودرو در روزهای سرد زمستان می شود که باعث از کار افتادن خودرو می گردد.

برای حل این مشکل در گذشته از موادی مانند الکل و یا نفت برای پایین بردن نقطه ریزش گازوییل استفاده می شد که به دلیل استفاده در درصد بالا، حتی بیش از 30% از این سیالات در گازوییل ، در عمل باعث کاهش شدید کیفیت سوخت و تاثیر نامناسب بر کار کرد موتور و سلامت آن می گردید. از این رو سازندگان روغن بر آن شدند تا ترکیبی را برای حل این مشکل طراحی و تولید کنند و در نهایت سیالاتی به بازار عرضه گردید که به عنوان ضدیخ گازوییل شناخته می شوند. این سیالات معمولا یک حلال آروماتیک حاوی مواد کاهش دهنده نقطه ریزش ( Pour point depressant) هستند که با افزودن درصد بسیار پایین (1% - 5/0%) از آن می توان به نتیجه مطلوب رسید. البته کیفیت این امر به نوع گازوییل مصرفی نیز بستگی دارد.

بر اساس استانداردهای جهانی ، سوخت دیزل به دوصورت گازوییل مخصوص فصل گرم (تابستانی) و گازوییل فصل سرد ( زمستانی) عرضه می گردد. بطور معمول گازوییل فصل گرم در دمای 4- تا 6- درجه سانتی گراد می بندد، ولی گازوییلی که در فصل سرد سال عرضه می گردد بدون مواد افزودنی باید بتواند تا دمای حدود 16 -  درجه سانتیگراد سیالیت خود را حفظ کند و در صورت احتمال کاهش بیشتر دما باید از مواد افزودنی (ضدیخ گازوییل) استفاده کرد.

حال اگر بجای گازوییل زمستانی از گازوییل تابستانی در فصل سرد استفاده شود، به دلیل محتوای بالای پارافین موجود در آن به سرعت منجمد شده و خودرو از کار می افتد. در صورت استفاده از ضدیخ گازوییل امکان جدا شدن پارافین اضافی موجود در گازوییل از ساختار آن وجود دارد. این پدیده باعث می شود تا پارافین جدا شده از گازوییل مانند رسوباتی در باک و سیستم سوخت رسانی نمایان شوند که در عمل باعث گرفتگی مجاری و فیلترهای سیستم سوخت رسانی شده و مجددا باعث از کار انداختن خودرو خواهد شد. پس این نکته لازم به توجه است که برای جلوگیری از یخ ضدگی گازوییل در کنار استفاده مناسب از ضدیخ سوخت باید از سوخت مناسب در فصل سرد استفاده کرد.