اکثر قطعات موتور خودرو از فلزهای گوناگون تشکیل شده است. موتور خودرو و قطعات آن (پیستون، سیلندر و ...) در زمان کارکرد خود به دلیل فعالیت های مکانیکی تحت شرایط سخت استهلاک قرار می گیرد. در موتور خودرو سیستمی جهت روغنکاری این قطعات قرار دارد تا با روغنکاری مداوم قطعات، بازدهی و طول عمر موتور را بهبود بخشد. قطعات فلزی خودرو بر اثر کارکرد و اصطکاک با یکدیگر ذرات و خرده ریزهای آهنی آز آنها جدا شده و به همراه دوده و آلودگی های ناشی از احتراق وارد روغن و چرخه گردش روغن در موتور خودرو می شوند. روغن موتور برای آنکه این ذرات را از چرخه خارج نماید نیاز به یک فرآیند روانسازی دارد. روانسازی روغن فرایندی است که در آن کلیه ذرات متفرقه و ناخالص که وارد روغن شده اند از طریق عمل فیلتراسیون از چرخه گردش روغن خارج می نماید. عمل فیلتراسیون برای آنکه به خوبی انجام شود می بایست روغن را از کوچکترین ذرات موجود در آن تصفیه نماید که این امر توسط فیلتر روغن صورت می پذیرد. بنابراین فیلتر روغن، از لحظه ای که روغن از منبع وارد چرخه عملکرد موتور می شود تا زمانی که به منبع باز می گردد نقش اساسی در عملکرد صحیح موتور دارد. چنانچه در مسیر چرخش روغن، فیلتر جهت جداسازی ذرات نباشد در نتیجه خرده ریزهای آهنی و ذرات در روغن باقی می مانند و به مرور این آلودگی ها با خراش دادن و ساییدن بدنه سیلندرها و پیستون ها باعث از بین رفتن زود هنگام این قطعات و صدمه جدی به موتور خودرو می گردد.
فیلتر روغن دارای استاندارد کیفی ISO/TS (استاندارد صنعت خودرو) دارای ویژگیهای زیر می باشد :
1. جداسازی مطلوب ذرات ؛ کاغذ فیلتر باید چنان قدرت جذبی داشته باشد که کوچکترین ذرات، آلودگی ها و خرده های آهنی را از چرخه روغن موتور جدا نماید تا این ذرات باعث آسیب به موتور خودرو نشوند.
2. مقاومت در برابر پارگی ؛ در صورت استفاده و بکارگیری از کاغذهای نامرغوب، این مواد به مرور بر اثر فشار بالای روغن خاصیت خود را از دست داده و موجب پارگی و درز در چین ها می گردد که این شرایط موجب عملکرد ضعیف فیلتر و در نتیجه عبور خرده ذرات از فیلتر و گردش آنها به همراه روغن در بین قطعات می گردد.
3. محفظه با قابلیت تحمل فشار بالا ؛ در فیلترهای روغن با محفظه فلزی، از آنجا که عبور روغن در سیکل حرکت خود با فشار بالایی می باشد و این جریان به درون فیلتر نیز همراه با فشار بالا صورت می پذیرد لذا محفظه نگهدارنده فیلتر می بایست از چنان کیفیتی برخوردار باشد که در مقابل فشار عبوری روغن در طول کارکرد اتومبیل به طور متناوب صورت می گیرد کوچکترین صدمه ای را نبیند که در غیر این صورت به مرور تحمل و استحکام بدنه خود را از دست داده و دچار شکاف و ترک در بدنه خود می شود و باعث نشت و اختلال در فیلتراسیون می گردد.
4. محفظه درونی مقاوم ؛ در محفظه درونی فیلتر می بایست از مواد با مشخصات فنی استفاده شود که در برابر زنگ زدگی مقاوم بوده و نیز از تحمل فشار بالایی برخوردار باشند.
5. آب بندی مناسب ؛ در کلیه قسمت های درونی فیلتر اتصال قطعات، مواد و کاغذ باید به گونه ای باشد که جریان روغن تنها و تنها از مسیر کاغذ فیلتر عبور کند در نتیجه در آب بندی این قطعات اعم از نوع مواد و چسب ها، روش اتصالات باید کلیه استانداردها رعایت شود.
همچنین اتصالات بیرونی قطعات نیز می بایست به خوبی آب بندی شود تا از نشت روغن جلوگیری گردد.
6. دارا بودن سوپاپ اطمینان ؛ در زمانی که از موعد مطلوب تعویض فیلتر می گذرد، کاغذ فیلتر پس از عملکرد خود پوشیده و مملو از اجرام و ذرات ناخالصی می شود که این کاغذها در برابر عبور فیلتر مقاومت نشان داده و روغن را به سختی از خود عبور می دهند. برای آنکه این فرایند به موتور خودرو آسیب نرساند و موتور بدون روغن کار نکند، سوپاپ اطمینان در بالای محفظه فیلتر تعبیه گردیده است که کار آن عبور دادن روغن تصفیه نشده می باشد تا موتور خودرو بدون روغن کار نکند چرا که هر ثانیه کارکرد موتور بدون روغن صدمه جدی و خسارت بالایی را شامل می شود.
چنانچه قدرت تحمل فشار بار سوپاپ کم باشد و در مقابل فشار کم روغن و بی موقع باز گردد موجب می گردد تا روغن بدون تصفیه مناسب از فیلتر عبور کرده و اجرام ساینده در آن باقی بماند که نتیجه آن صدمه به سیلندر و پیستون ها می گردد. در مقابل، در زمانی که از عمر کاغذ فیلتر گذشته باشد یا زمانی که بر اثر قدرت بالای موتور نیاز به جریان سریع روغن باشد و کاغذ در مقابل عبور روغن مقاومت داشته باشد، در صورتی که سوپاپ دارای تحمل بار بیشتر از حد استاندارد باشد باز نمی شود و موتور خودرو بدون روغن کار می کند که نتیجه آن آسیب
جدی است و همچنین نگهداری روغن در پشت سوپاپ باعث بالا رفتن فشار روغن در مجاری گردش خود می شود که این امر منجر به صدمه به فرآیند و قطعات روغن رسانی به موتور و خود موتور می شود.
7. وجود واشر برگشتی در قسمت ورودی فیلتر ؛ مسیر جریان روغن همیشه باید دارای میزان معینی از روغن باشد چرا که در هنگام خاموش بودن موتور و یا خرابی پمپ روغن چنانچه کلیه روغن به مخزن باز گردد پس از استارت موتور در حدود 5 ثانیه زمان لازم است تا روغن به مسیر گردش خود باز گردد و همین زمان برای کارکرد موتور بدون روغن بسیار خطرناک می باشد. در نتیجه در قسمت ورودی روغن به درون فیلتر، واشری تعبیه شده است که در هنگامی که موتور خاموش می شود این واشر بسته شده و مقداری از روغن را در درون مسیر گردش روغن نگه می دارد تا در مواقع استارت موتور خودرو بدون روغن کار نکند و روغن موجود در مسیر تا زمانی که سیکل روغنکاری شروع به کار کند به روانسازی قطعات بپردازد.
فیلتر روغن به موقع تعویض گردد وگرنه :
خطرات زیادی از عدم تعویض فیلتر روغن به وجود می آید که مهمترین آن ها پوشیده شدن کاغذ از اجرام و مقاومت در برابر عبور روغن، کارکرد موتور خودرو بدون فرآیند روغنکاری، روانسازی و روغنکاری ضعیف قطعات موتور، اصطکاک بالای قطعات سیلندر و پیستون با یکدیگر و فرسایش زودرس موتور اتفاق می افتد.
برگرفته از وبلاگ فیلتر خودرو